تنگ نظری و سیاسی کاری

آفت های توسعه فرهنگی شهرستان نظرآباد

اشاره: مطلب زیر گفت و گوی خبرنگار هفته صبح آزادی (شماره 199، 5 آذر 1389، ص 4) با عبدالرسول عباسی مسئول کمیسیون فرهنگی و عضو شورای اسلامی شهر نظرآباد است. وبلاگ «ساوجبلاغ پژوهی» بسیار امیدوار است که این مطلب آغازگر گفت و گوهای صریح و روشمند فعالان فرهنگی و هنری شهرستان نظرآباد درباره «موانع توسعه فرهنگی» و «مدیریت ناکارآمد نهادهای فرهنگی» شهرستان باشد. منتظر ابراز نظر شما می مانیم. 

* * * * * *

توضیح خبرنگار هفته نامه صبح آزادی: نزدیک به یک دوره از فعالیت رسمی اش در شورا سپری شده است. بر خود فرض می داند که خود را از چشمه جوشان راهنمایی مردم محروم نکند. در ایام انتخابات نظر خود را درباره شورای شهر و اقداماتی که باید در این نهاد مردمی انجام شود بیان کرد. او نمی خواست با گارد سیاسی وارد شورای شهر شود، زیرا شوراها را نهادی برای تقویت دموکراسی و اداره شهرها و روستاها توسط خود مردم می دانست. هیچ نهادی را - چه حکومتی و چه غیر حکومتی - به اندازه شورا و شهرداری در زندگی روزمره مردم دخیل نمی دانست.

اکنون با توجه به مسایلی که در شهر و شهرداری می بیند، اعتقادش به آنچه در زمان تبلیغات گفته بود بیشتر شده و به پیمان خویش با مردم پایبندتر از گذشته پافشاری می کند. معتقد است در شورای سوم می توان از تکرار خطاهایی که در گذشته بر اثر غفلت، بی تجربگی، ملاحظات سیاسی و عوامل خارج از اراده اعضای شورا رخ داده است، جلوگیری کرد و این نهاد مدنی را به کارگاهی برای فراگیری کار جمعی و بالابردن ظرفیت، شکیبایی و مدارا در برابر یکدیگر تبدیل نمود. این چکیده ای از باورهای عضوی از اعضای شورای شهر نظرآباد است که با توجه به چنین روحیاتی، جالب دیدیم دیدگاه های فرهنگی چنین شخصیتی را در خصوص شهر و عملکرد شورا جویا شویم.

- پیرامون مشکلات فرهنگی شهر نظرآباد توضیحاتی بفرمایید؟

- مشکلات فرهنگی امروز ما چه در نظرآباد و یا کل کشور در حوزه هایی است که این حوزه ها با توجه به تحولات عجیب و شگرفی که در عصر انفجار اطلاعات در عرصه های گوناگون در حال شکل گیری است باید متحول شوند. رویکرد تحول جهانی از ابزار محور به دانایی محور کلیه فعالیت ها و حرکت های فرهنگی را به سمتی رهنمون می کند که باید فرهنگ را یک پروسه ای بدانیم که در گذر زمان شکل می گیرد و ضرورتاً باید از جزیره ای و پروژه ای عمل کردن که در حال حاضر یکی از آفت های مدیریت های فرهنگی ما می باشد پرهیز نمود.

- حوزه هایی که باید در آنها تحول رخ دهد؟

1) مدیریتی: در حوزه مدیریتی باید نگاه کلان و ملی و منطقه ای را بر نگاه های سلیقه ای و جناحی ترجیح دهیم. 2) ابزاری: در حوزه ابزاری باید بپذیریم ابزارهای تازه وارد میدان شده اند و ما باید با بهره گیری از فرهنگ استفاده از ابزار روزآمد منویات و دیدگاه های خود را بازتاب دهیم. 3) روش ها: در حوزه روش ها بایستی بپذیریم که روش های منسوخ و نخ نما در حوزه فرهنگ دیگر جواب نمی دهد بلکه باید در روش هایمان تجدیدنظر کنیم و روش های کلیشه ای را که پیش از این آزموده ایم رها کنیم. در همین رابطه بعد از تحولاتی که در حوزه های فوق باید انجام شود. شناخت به روز آسیب ها و آفات و بیماری های فرهنگی به منظور پیشگیری یا درمان مناسب و بموقع و حداقل به منظور اعلان آهنگ بیدارباش در مقابل هجمه فرهنگی بیگانگان امری مهم و ضرری به نظر می رسد.

و اما مشکلات و آسیب های فرهنگی که شهر نظرآباد و همچنین در سطح کشور نیز وجود دارد و باید به صورت جدی فکر و برنامه ریزی محتوایی برای آنها شود. 1) فقدان نظام برنامه ریزی صحیح فرهنگی برای نسل جوان به علت نبود مدیریت واحد فرهنگی. 2) بحران هویت اجتماعی و فرهنگی و بالاخص بین جوانان و نوجوانان نسل دوم سوم انقلاب و گرایش به الگوهای غربی. 3) اشاعه فحشاء و فساد و ارتشاء. 4) حاکم شدن روحیه ریا و تملق و دروغ گویی به جای اخلاص و ایثار و صداقت و راست گویی و دگرگونی مجدد ارزش های جامعه و فرآیند تبدیل ثروت به ارزش و نابرابری اجتماعی. 5) نارضایتی مردم به علت شیوع حاکمیت روابط به جای ضوابط. 6) گسترش ظاهرنگری، سطحی نگری و جزم اندیشی و عوام زدگی در فعالیت های نهادهای دینی. 7) نفوذ اندیشه های بیگانه. 8) تهاجم برنامه ریزی شده دشمنان خارجی جهت انحراف نسل جدید. 9) نبود انسجام فرهنگی. 10) کمبود امکانات سخت افزاری نظیر فرهنگسرا، کتابخانه، خانه جوان، سالن های همایش و نمایش. 11) دوگانگی عمل و گفتار برخی از مسئولان (فاصله گرفتن بین گفتار و کردار آنها و سخن گویی به جای عمل و سیاسی کاری به جای خلاقیت های مدیریتی).

- درباره اقدامات شورای شهر و مشخصاً کمیسیون فرهنگی شورا در این مدت سپری شده از عمر شورا در خصوص امور فرهنگی توضیح بفرمایید.

- قبل از اینکه به این سوال پاسخ بدهم لازم می دانم یک تعریفی از فرهنگ بیان کنم و بعد با توجه به این تعریف اقدامات انجام شده شورا و شهرداری را در رابطه با مسایل فرهنگی را توضیح خواهم داد. همانطوری که می دانیم، فرهنگ ابزار تعالی و کمال یافتن انسان و جامعه بشری است بی شک بالاترین و والاترین عنصری که در موجودیت هر جامعه دخالت اساسی دارد، فرهنگ آن جامعه می باشد. چندی پیش در مقاله ای تحت عنوان «فرهنگ سازی از دیدگاه امام علی (ع)» تعریفی از فرهنگ را دیدم که به نظرم کامل و جامع بود که خدمت شما عرض می کنم: «فرهنگ مجموعه دانش ها، نگرش ها، منش ها و ارزش های یک ملت محسوب می شود.»

بنابراین، این فرهنگ ویژگی هایی را مطرح می کند که هویت دهنده، مصونیت آور، پویا و پایا، تاثیرپذیر و فطرت ثانوی است. پس می توان گفت فرهنگ هر جامعه نیز پدیده ای بی همتا است که به تدریج در حیات جامعه شکل گرفته و قوام می یابد و نخستین منبع موثر در شکل گیری فرهنگ هر جامعه بنیانگذاران، مدیران و رهبران خاص جامعه می باشند. حضرت امام خمینی که بنیانگذار این انقلاب فرهنگی و نظام مقدس جمهوری اسلامی می باشند و فرهنگ را اساس سعادت بشر و جامعه می دانند، اهمیت مسایل فرهنگی و اثرگذاری آنرا این گونه بیان می کند. «بی شک بالاترین و والاترین عنصری که در موجودیت هر جامعه دخالت اساسی دارد، فرهنگ آن جامعه است. اساساً فرهنگ هر جامعه هویت و موجودیت آن جامعه را تشکیل می دهد و با انحراف فرهنگی، هرچند جامعه از بعدهای اقتصادی، سیاسی، صنعتی و نظامی قدرتمند و قوی باشد. ولی پوک و پوچ و میان تهی است.»

حالا با توجه به تعاریف فوق از فرهنگ پاسخ شما را می دهم. همانطور که مطلع هستید شوراهای شهر و روستا براساس قانون وظیفه قانونگذاری و کنترل و نظارت و هماهنگی را دارند و به هیچ وجه حق دخالت در اجرا ندارند. بنده نیز براساس وظیفه به عنوان مسئول کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر، از شروع فعالیت شورای دوره سوم با هماهنگی اعضای شورا و بعضی از فرهیختگان شهر، نشست ها و جلسات و اقدامات خوبی را با تشکیل کمیته تحقیق و پژوهش و همچنین تشکیل و فعال کردن کمیته های فرهنگی، اجتماعی، ورزشی و... در جهت آسیب شناسی مسایل فرهنگی و اجتماعی شهر نظرآباد شروع کردیم. که متاسفانه چند ماهی از شروع فعالیت ما نگذشته بود که به دلیل عدم تعامل (در اینجا به معنی بده، بستان) فرمانداری وقت با شورا و شهرداری کلیه جلسات کنسل و بنده هم ممنوع الجلسه در سطح شهرستان شدم.

فلذا در سه سال گذشته فعالیت آنچنانی نتوانستم انجام بدهم ولی بعد از تغییر مدیریت های فرمانداری، شهرداری از سال گذشته تقریباً بعضی از فعالیت هایی که در گذشته کلید خورده بود تسریع شد و با هماهنگی اعضای شورا و شهرداری و نگاه مثبت فرماندار محترم فعلی شهرستان به مسایل فرهنگی و شورا اقداماتی از قبیل گسترس فضاهای سبز و پارک ها و کتابخانه ها، پشتیبانی های مالی و معنوی از فعالیت های فرهنگی سطح شهر، برگزاری مراسمات در مناسبت های مختلف، تامین چند هکتار زمین جهت احداث فضاهای ورزشی، بهداشتی و درمانی، آموزشی، نمازخانه، کتابخانه الکترونیک و مجتمع فرهنگی و کتابخانه مفتح، توسعه و گسترش فضاهای ورزشی باشگاه شهدا و بازسازی و احداث زمین چمن، پیست دو و میدانی استاندارد با نظر کارشناسان ورزشی، پیش بینی 10 هکتار زمین جهت احداث مجتمع خدماتی، رفاهی، توریستی، تجاری، تفریحی و ورزشی روبروی پمپ بنزین و شمال میدان شورا که ان شاالله با مشارکت بخش خصوصی در آینده ساخته خواهد شد.

در اینجا لازم است از همکاری و فعالیت نهادها و ادارات فرهنگی شهر نیز که با توجه به دستور العمل ها و بخشنامه های صادره از ادرات کل و مسئولین فرادست خود و همچنین اعتبارات اندک تخصیص یافته برای مسایل فرهنگی که با شورای شهر نیز هماهنگ بوده اند تشکرکنم، اقداماتی در حد توانشان انجام داده اند. از جمله تشکیل انواع کلاس قرآن (حفظ، روخوانی، تجوید، تفسیر، آموزش استاد قرآن، آموزش قرائت قرآن و ...) تشکیل نمایشگاههای مختلف (کتاب، عکس ، فعالیت های هنری، صنایع دستی و ...) توزیع کتاب در سطح مدارس، ادارات، مساجد و ... جهت ایجاد گسترش فرهنگ کتابخوانی، اعزام جوانان و نوجوانان به اردوهای راهیان نور، زیارتی، تفریحی، آموزشی، فعالیت های ریز و درشت دیگری که در حد محدود انجام شده و می شود.

ولی یک سوال ذهنم را مشغول کرده است که امیدوارم مسئولان و متولیان فرهنگی شهر و شهرستان که عرض کردم در حد توان و مقدوراتشان فعالیت کرده اند از این سوال ناراحت نشوند و جهت راهنمایی و کمک به بنده ضمن ارزیابی فعالیت های انجام شده، پاسخ منطقی به این سوال بدهند که واقعاً این فعالیت های فرهنگی انجام شده توسط شورا و ادارات و نهادهای فرهنگی در شهرستان نظرآباد و یا حتی در سطح کشور چقدر با تعریفی که از فرهنگ در بالا آمده مطابقت دارد؟ یعنی با توجه به عصر انفجار اطلاعات و دهکده جهانی و کمک گرفتن و بکارگیری ابزار و امکانات و روش های مخصوص این دوران که نیاز به فرهنگ استفاده از ابزار و وسایل این عصر می باشد به چه میزان موفق شده ایم. به دانش عمومی مردم و حفظ و گسترش نگرش ها و منش ها و ارزش هایی که بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی (ره) پایه گذاری نمودند که ظهور و بروز آن در ابتدای انقلاب و هشت سال دوران دفاع مقدس و در مدیران (دولت مردان) و رهبران خاص جامعه (حوزه و دانشگاه) زمان حضرت امام خود را نشان داد، پایبند باشیم و در جهت تعالی و کمال یافتن انسان و جامعه قدم برداریم؟

کلاه خودمان را قاضی کنیم که بعد از دوران طلایی دفاع مقدس فضای معنوی و فرهنگی که با نفس مسیحایی حضرت امام ایجاد شده بود. یعنی از دورانی که به عنوان دولت سازندگی شکل گرفت و یا دوران دولت اصلاحات و در حال حاضر که دولت اصولگرایی حاکم است. با فرهنگ ناب محمدی و با فرهنگ و آیین و رسوم مردم مسلمان و انقلابی ایران چه کردیم؟  آیا سیر سعودی داشته و یا سیر نزولی و چقدر با منویات حضرت امام و رهبری همخوانی داشته است و چقدر به مسایل فرهنگی و ملی و مذهبی ماهیت بخشیده و چقدر پویا و پایا و تاثیرگذار بوده با فطرت پاک این مردم خداجو هماهنگی داشته است؟

آیا توانسته ایم تذکرات و توصیه های حضرت امام خمینی (ره) و دغدغه های مقام معظم رهبری که از سال ها قبل شبیخون و تهاجم فرهنگی را یادآوری کردند و در سال های اخیر نیز تقاضای مهندسی فرهنگی را داشتند که متاسفانه متولیان و مسئولین فرهنگی به جای مهندسی به بنّایی فرهنگی پرداختند، جامع عمل بپوشانیم؟ البته لازم به توضیح است که با توجه به توضیحات و عرایض فوق نمی خواهم بگویم که هیچ کار اساسی صورت نگرفته است بلکه در دهه های گذشته توسط بعضی از مدیران (دولت مردان) و رهبران خاص جامعه (حوزه و دانشگاه) فعالیت های ارزنده ای در حد محدود صورت گرفته است که متاسفانه به دلیل جزم اندیشی و تنگ نظری و سیاسی کاری ادامه دار نبوده و متاسفانه به نظر بنده اکثر فعالیت های انجام شده توسط متولیان و نهادها و ادارات فرهنگی روبنایی و تشریفاتی بوده که همچنان ادامه دارد و امید است با تاکیدات و پیگیری های مقام معظم رهبری که در حال حاضر دغدغه جدی برای ایشان شده است. اقدامات اساسی شکل بگیرد و به مهندسی فرهنگی بازگردند. 

آیا فکر نمی کنید که خیلی از فعالیت ها و گزارشات، فیلم ها و عکس های رنگی که در قالب های بسیار زیبا برای مسئولان ارسال می شود باعث گمراهی تصمیم گیران مسایل فرهنگی و اجتماعی شده است. این تصمیم ها به صورت دستورالعمل و حکم و بخشنامه به دستگاه های اجرایی صادر می شود که اخیراً نیز همچون گذشته مقام رهبری انقلاب دغدغه و نگرانی خود را در دو نوبت در دیدار با مسئولان فرهنگی و کارگزاران نظام اینگونه فرمودند: «مسایل فرهنگی با دستور و حکم پیش نمی رود، بلکه لازمه موفقیت در این عرصه، انگیزه، ایمان و حضور فعال انسان های معتقد به ارزش های دینی و انقلاب است.» و در جایی دیگر فرمودند: «کارهای ویترینی و تشریفاتی در مسایل فرهنگی، منتها فایده ندارد، بلکه ضررهای مشخصی به همراه دارد.» آیا می توانیم پاسخ 11 مورد از آسیب های فرهنگی که در ابتدای مصاحبه عرض کردم (البته آسیب های جدی تر و بیش از اینها است که می ترسم با بیان آنها به سیاه نمایی یا سیاسی کاری متهم شوم) را بدهیم.

در پایان آیا می توانیم پاسخ امام خمینی (ره) و شهدا و ایثارگران هشت سال دفاع مقدس را بدهیم که بر سر فرهنگ ارزش هایی مثل ایثار، شهادت، آزادی و آزادگی، صداقت، صفا، صمیمت و بردباری، ساده زیستی و زی طلبی، راست گویی و توجه به مردم و ایجاد امیدواری در آنها و حفظ وحدت کلمه که به تعبیر امام رمز پیروزی انقلاب بود و همدلی در بین مردم و مسئولان و در یک کلام تفکر و فرهنگ بسیجی اصیلی که حضرت امام مورد نظرشان بود. چه آورده ایم؟

- بودجه اختصاص یافته به امور فرهنگی چه میزان می باشد؟

- در سال 1389 حدوداً 50 میلیون تومان.

- به اعتقاد شما کمیسیون فرهنگی شورای شهر نظرآباد در این مدت عملکرد موفقی داشته است یا خیر؟

- با توجه به توضیحات فوق خود شما و مردم قضاوت کنید. در پایان ضمن تقدیر و تشکر از حضور جنابعالی در همین جا از شهروندان و صاحب نظران عزیر در زمینه های فرهنگی و اجتماعی دعوت می نمایم که به صورت حضوری در دفتر شورای شهر در روزهای دوشنبه و چهارشنبه و یا بصورت غیر حضوری با پیشنهادات و نقد سازنده درباره مسایل فوق به صورت مکتوب و یا ایمیل و اظهار نظر درباره مسایل فرهنگی و اجتماعی و مسایل و اخبار شهر و شهرستان در وبلاگ شخصی اینجانب به نام «شهر فردای نظرآباد» بنده را مورد لطف خودشان قرار دهند. آدرس وبلاگ: www.shoray3n.parsiblog.com